Hướng dẫn học bài 10 (Anh Văn Phật Pháp)

How to learn Lesson 10

Paragraph.1. Thus have I heard: Once the Master was staying among the Magadhans at Ekanala, the Brahmin village near the Southern Hill (Dakkhinagiri). Then the Brahmin, farmer Bharadvaja, had in yoke five hundred ploughs for sowing time.

Dịch:

Đoạn 1: Như vậy tôi nghe: Một thời Bậc đạo sư đang ở trong dân chúng Ma-kiệt-đà tại Ekanala, ngôi làng Bà-la-môn gần Đồi phía nam (Dakkhinagiri). Lúc ấy, Bà-la-môn, người nông dân Bharadvaja, chuẩn bị 500 cỗ xe cho mùa gieo hạt.

Vocabulary and Pronunciation (từ vựng và phát âm)

paragraph /ˈpærəɡrɑːf/: đoạn

heard /hə:d/: đã nghe. động từ quá khứ của ‘to hear’ /hɪər/: nghe

among /əˈmʌŋ/ (adv): ở trong, ở giữa (in the middle of or surrounded by other things)

village /ˈvɪlɪdʒ/: ngôi làng

farmer /ˈfɑ:mər/: nông dân

plough /plaʊ/: cái cày

yoke /jəʊk/: cái ách;

have a plough in yoke: đặt cày vào ách

sowing time: thời kỳ gieo hạt. sow (v), seed. Sow-sowed-sown. Sow sth. into sth.   

P.2. Now early one morning, the Master, having dressed and taking bowl and robe, approached the farmer at work. As it was the time of food distribution, the Master drew near and stood at one side.

Dịch:

Bây giờ vào một buổi sáng sớm, Bậc đạo sư, sau khi mặc áo và mang y bát, đi đến nơi người nông dân đang làm việc. Vừa đúng lúc phân phát thực phẩm, Bậc đạo sư đi lại gần và đứng ở một bên.

early one morning: một buổi sáng sớm (early: sớm/đầu)

having + V past participle = sau khi đã

at work : đang làm việc

the time of food distribution = giving food, offering food: lúc/thời gian phân phát thức ăn 

drew /dru:/ near: đến gần, động từ quá khứ của draw (draw-drew-drawn)

stood: đứng (stand-stood-stood)

P.3. As the Brahmin saw the Master waiting for alms, he spoke thus to him: “O Recluse, I plough and I sow, and when I have ploughed, I eat! You, O Recluse, should plough and sow too; for, having done so, you may eat”.

- “I too, O Brahmin, plough and sow; and having ploughed and sown, I eat”.

- But we see not Master Gotama’s yoke and plough, nor his ploughshare, Goad, nor oxen! Yet Master Gotama speaks so!”

Dịch

Khi Bà-la-môn nhìn thấy Bậc đạo sư đang chờ thực phẩm dâng cúng, ông ta nói như vầy với Ngài: “Này Ẩn sĩ, tôi cày và tôi gieo hạt, và khi tôi đã cày, tôi ăn! Ngài, Này Ẩn sĩ, cũng nên cày và gieo hạt; vì, sau khi làm như thế, ngài mới có thể ăn”.

-“Tôi cũng vậy, này Bà-la-môn, cày và gieo hạt; và sau khi đã cày và gieo hạt, tôi ăn”.

-“Nhưng chúng tôi không thấy cày và ách của Đạo sư Gotama, cũng không thấy lưỡi cày, gậy thúc, cũng không thấy những con trâu! Tuy nhiên Đạo sư Gotama lại nói như vậy!”

waiting for alms: chờ nhận vật phẩm cúng dường

speak-spoke-spoken: nói

recluse /rɪˈkluːs/ (n): sa môn, ẩn sĩ

Oxen (plu.), ox (sing.): con trâu, số nhiều và số ít.

Ploughshare /plaʊʃeə/, goad /gaʊd/: lưỡi cày, gậy thúc

P.4. Then the farmer addressed the Master thus in verse:

“You profess to be a ploughman;

Yet we see not your ploughing;

Tell us what ploughing is yours;

Of that we would like to learn from you”.

Dịch

Lúc ấy người nông dân nói với Bậc đạo sư bằng kệ như sau:

“Ngài tự cho là một người cày;

Nhưng chúng tôi không thấy việc cày cấy của ngài;

Hãy nói cho chúng tôi việc cày cấy của ngài là gì;

Về điều đó chúng tôi muốn được biết từ ngài”.

address (v): nói

in verse: bằng kệ

profess (v): tự tuyên bố, tự xưng, tự nhận

what ploughing is yours: việc cày cấy gì là của ngài

P.5. The Master replied in verse:

“Confidence is the seed, discipline is the rain,

Wisdom is my yoke and plough,

Modesty is my pole, mind is the strap,

And I have mindfulness for ploughshare and goad.

I am guarded in act and word, temperate in eating,

With truth I clear the weeds,

And bliss is my deliverance

Vigour, my team in yoke, carries me

To the security from the bonds;

And it goes on, without turning back,

It goes where there is no suffering.

And thus is the ploughing done,

And there comes the deathless fruit.

Having ploughed this ploughing,

One is freed from all sorrow”.

Dịch:

Bậc đạo sư trả lời bằng bài kệ:

“Tín là hạt giống, giới là mưa,

Trí tuệ là cái ách và cái cày,

Tàm là cán cày, tâm là dây cương,

Và ta có chánh niệm làm lưỡi cày và gậy thúc.

Ta sống phòng hộ trong lời nói và hành động, tiết chế trong ăn uống,

Với chân thật ta làm sạch cỏ dại,

Và an lạc là giải thoát của ta

Tinh tấn, là cỗ xe, chở ta đi

Đến nơi an ổn khỏi các trói buộc

Và nó tiếp tục, không còn trở lại,

Nó đi đến nơi không có khổ.

Và như vậy là việc cày cấy đã xong,

Rồi ở đó xuất hiện quả bất tử.

Sau khi đã làm xong việc cày cấy

Chúng ta được giải thoát khỏi tất cả khổ”.

Confidence /ˈkɒnfɪdəns/ (n): tín, niềm tin vững chắc

Discipline /ˈdɪsiplɪn/ (n): giới, sự giữ giới

wisdom, mind, strap, mindfulness (trí tuệ, tâm, dây cương, chánh niệm)

modesty /ˈmɒdɪsti/(n): tàm (sự hỗ thẹn)

guarded in act and word: phòng hộ trong hành động và lời nói

temperate in sth: moderate: tiết chế, vừa phải, ôn hòa…

Deliverance /dɪˈlɪvərəns/ (n): giải thoát

Vigour /ˈvɪɡər/ (n) = effort /ˈefət/ (n): tinh tấn, nỗ lực

Security from bonds: an ổn khỏi các ràng buộc/trói buộc

Sorrow = suffering: khổ

Deathless fruit: quả bất tử

P.6. Thereupon Brahmin Bharadvaja had a large copper bowl filled with milk rice and offered it to the Master, saying: “Let Master Gotama eat this milk rice! A ploughman indeed is the Master since he ploughs a ploughing for deathless fruit”.

The Exalted One replied:

“(Tis) not mine to enjoy fare won from chanting hymns;

Tis not the thing for Seers – O Brahmin,

The Awakened Ones reject such food;

Where the Dhamma reigns, this is the livelihood.

You must offer other food and drink

To the Stainless Great Sage of holy calm,

For he is a field to man who desires to sow merits !”.

Dịch:

Ngay sau đó, Bà-la-môn Bharadvaja bảo bới đầy một bát cơm trộn sữa và dâng nó cho Bậc đạo sư và nói rằng: “Xin Bậc đạo sư Gotama thọ dụng (ăn) bát cơm này! Một người cày cấy thực sự chính là Bậc đạo sư vì Ngài cày cấy đưa đến quả bất tử”.

Đức Thế tôn trả lời:

“Thật không xứng đáng cho ta thọ dụng thực phẩm có được từ việc ngâm kệ;

Đây không phải vật phẩm dành cho Bậc biến nhãn - Này Bà-la-môn,

Các Bậc giác ngộ không thọ dụng thực ăn như thế;

Nơi nào Chánh pháp ngự trị, thì đây là chánh mạng

Ông phải dâng cúng thức ăn và nước uống khác

Cho Bậc đại hiền vô nhiễm thanh tịnh,

Vì Ngài là ruộng (phước) cho những ai muốn gieo trống công đức!”.

Chanting : tán/tụng/đọc/ngâm

hymns/verse/stanza: kệ

won: động từ quá khứ của win: đạt được/kiếm/chiếm được

enjoy (v): thọ hưởng/hưởng thụ/vui vẻ. enjoy fare = enjoy food: thọ hưởng thức ăn

reject = refuse (v): từ chối

reign /rein/ (v): ngự trị, trị vì

livelihood (n): nghề nghiệp, cách kiếm sống. Right Livelihood: chánh mạng (đời sống/nghề nghiệp chân chánh)

offer (v): dâng cúng/tặng.

field (n): ruộng. a field: một thửa ruộng/một cánh đồng

desire (n,v) /di’zaiə/: dục, tham muốn, mong muốn, ước muốn ¹ design (n,v) /di’zain/: thiết kế

merit (n)/’merit/: công đức, phước đức ¹ demerit: không có công đức

Stainless Great Sage: Bậc đại hiền vô nhiễm. stainless (a): không cấu nhiễm, ¹ stain: cấu nhiễm

P.7 Then farmer Bharadvaja approached and fell with his head at the Exalted One’s feet and cried:

“It’s amazing, Master Gotama, It’s marvellous !

Just as a man might set up a thing overturned, reveal what is hidden, or point out the way to the blind, bring a lamp into the darkness so that those with eyes might see forms; even so, the Dhamma has been made clear in many figures by Master Gotama. I am going to Master Gotama for refuge, to the Dhamma and to the Order of monks. May I receive the going forth in the presence of Master Gotama, may I receive higher ordination.”

Dịch:

Lúc đó, nông dân Bharadvaja đi đến và đảnh lễ dưới chân Đức Phật và thốt lên:

“Thật vi diệu thay, Đạo sư Gotama, thật hy hữu thay!

 Như một người có thể dựng đứng lên một vật bị ngã xuống, phơi bày những gì bị giấu kín, hay chỉ đường cho người mù, đem đèn vào bóng tối để mà những ai có mắt có thể nhìn thấy các sắc; cũng vậy, Pháp đã được Đạo sư Gotama làm sáng tỏ bằng nhiều ảnh dụ. Nay con đến Đức Thế tôn cầu xin quy y, đến Pháp và đến Tăng. Xin cho con thọ giới xuất gia trong sự hiện diện của Đạo sư Gotama. Xin cho con thọ nhận đại giới.”

fell with his head at the Exalted One’s feet: rủ đầu xuống chân của Thế tôn

Set up: dựng lên

Overturned = hanging down = ‘hang upside down’: bị lật đổ, lật ngược, treo ngược

Reveal (v): phơi bày. Reveal what is hidden: phơi bày những gì bị giấu kín. Hide-hid-hidden: che dấu

Point out: chỉ, chỉ ra (cho thấy)

Form: sắc, hình sắc ¹ formless: vô sắc

Blind (a)/blaind/: mù --> the blind: người mù. Those with eyes might see forms: người có mắt có thể nhìn thấy sắc

Refuge (n,v) /ˈrefjuːdʒ/ : quy y, nương tựa, nương náu. For refuge: xin quy y

Figures (n): ảnh dụ, nhân vật

Figures of speech (các loại ảnh dụ): There are mainly five figures of speech (có 5 loại): simile (ví dụ), metaphor (ẩn dụ), hyperbole (ngoa dụ), personification (nhân cách hóa) and synecdoche (hoán dụ). Aphorism (cách ngôn)

P.8 Now not long after his ordination, venerable Bhraradvaja, dwelling alone, aloof, diligent, ardent, resolute, soon entered and abided in the supreme goal of the holy life, and by his own super knowledge did he realise it here and now. So he became one of the Worthy Ones.

Dịch:

Bây giờ không lâu sau khi thọ giới, đại đức Bharadvaja, độc cư, xa lánh, tinh cần, nhiệt tâm, kiên định, chẳng bao lâu đi vào và an trú trong cứu cánh tối thượng của đời sống phạm hạnh, và bằng thắng trí của mình đại đức giác ngộ nó ngay trong hiện tại (hiện tại và tại đây). Như vậy, đại đức trở thành một trong những bậc Thánh (Ứng cúng).

Dhammapada Verse 354:

            The gift of the Law excels all gifts,

            The flavour of the Law excels all flavours,

            Delight in the Law excels all delights,

            The destruction of craving overcomes all suffering.

Pháp cú kệ 354:

Pháp thí thắng mọi thí

Pháp vị thắng mọi vị

Pháp hỷ thắng mọi hỷ

Ái diệt thắng mọi khổ.

Dhammapada Verse 356:

            Weeds ruin a field

            Lust ruins mankind.

            Therefore alms given to those who are free from lust.

            Bear abundant fruit.

Pháp cú kệ 356:

Cỏ dại hại ruộng vườn

Tham ái hại con người

Do vậy, cúng dường người ly tham

Được phước quả dư thừa.

ordination /ɔːdɪˈneɪʃən/: thọ giới, sự thọ giới.

                lower ordination: thọ giới thấp

                full ordination: thọ cụ túc giới

dwelling alone = living alone: độc cư, sống một mình. dwell (v)/dwel/ = live : ở, cư ngụ, sống

aloof  /əˈluːf/ (a): viễn ly, xa lánh

diligent /ˈdɪlɪdʒənt/ (a): tinh cần / tinh tấn

ardent /ˈɑːdənt/ (a): nhiệt tâm

resolute /ˈrezəluːt/ (a): kiên định. resolution (n): nghị quyết, sự quyết tâm. 

enter and abide in: vào và an trú trong

craving = lust (n): tham ái

abundant <-> scarce (a) : dư thừa <-> khan hiếm

supreme goal of the holy life: mục tiêu tối thượng của đời sống phạm hạnh

super-knowledge: thắng trí

realise (v): chứng ngộ, giác ngộ, đạt được

Worthy One: Bậc ứng cúng, bậc xứng đáng

those who are free from lust: những người mà người đó hết/không còn tham

Grammar:

As (adverb-phó từ): vì, với tư cách là; (conjunction-liên từ): như, khi, 

For: vì, bởi vì/ được (khoảng thời gian)

Since: vì/ từ khi

Such: như thế, như vậy

So that /so as: để mà/nhằm mục đích

Nhờ/bảo ai làm gì:

Have someone + V + sth: Ex: have him call me (bảo anh ta gọi cho tôi)

Have sth + V past participle: Ex: Have a bowl filled with rice (bảo bới đầy một bát cơm)

Thì (tenses):

Bài này sử dụng các thì như sau: Quá khứ đơn, Quá khứ tiếp diễn, Quá khứ hoàn thành, và Hiện tại hoàn thành thể bị động (passive voice).

Hiện tại hoàn thành thể bị động (present perfect passive):

Form (thể):

Chủ động:       S + have / has + been + V3/-ed + (by + O)

Bị động:           S + haven / has + been + V3/-ed + (by + O)

Ví dụ trong bài:

Chủ động: Master Gotama has made clear the Dhamma in many figures.

          (Đạo sư Gotama đã làm sáng tỏ Pháp bằng nhiều ảnh dụ)

Bị động: The Dhamma has been made clear in many figures by Master Gotama.

                  (Pháp đã được làm sáng tỏ bằng nhiều ảnh dụ bởi Đạo sư Gotama)